Bu aralar Göbeklitepe’yi ziyarete gitmedim birkaç yıl önce gitmiştim. Güzel ve anlamlı bir ziyaret olmuştu.
Hafta sonu giden arkadaşım şaşırttı beni. Beş kişi gitmişler ve adam başı 5 lira ödemişler. Önce araba ücreti zannettim ama sonra kişi başı olduğunu öğrenince daha da şaşırdım. Ne için gerekti ki bu para. Oranın giderleri için bir ticaret işletmesi ihalesi yapılsaydı zaten genel giderleri karşılanmaz mıydı ki. Ayrıca arkadaşım yolda Göbeklitepe için adam akıllı tabelaların dahi olmadığını söylüyordu.
Havalar gittikçe güzelleşecek ve özellikle yerli turistler açısından işlek bir uğrak yer olacağı kesin. Belki iyi bir para kaynağı da olacak ancak bu işin her açıdan anlamsız olduğu kanısı değişmeyecek bende.
Geçmiş zamanlarda Konya da Mevlana’yı ziyarete gitmiştik oraya ödedik, Alanya Kalesi’ne çıktık oraya da ödedik, Yerebatan Sarayı’na gittik oraya da ödedik, Efes’e (2002 yılında kişi başı 15 lira olduğunu hatırlıyorum) gittik oraya da ödedik, Manavgat’a gittik oraya da ödedik, mağaralara girdik oraya da ödedik, ödedik ha ödedik. Döner yedik ama fazla fazlasını bu giriş ücretlerine verdik. Birde sıra bekledik.
Balıklı gölü dahi paralı yapmayı düşündü birileri bir aralar. Yerinde duran taşlar, gölünde yüzen balıklar için paralar ödesin insanlar. E gitme canım sende sesini duyar gibiyim. Parası olan gitsin doğru ya benim neyime gezmek tanımak tanıtmak çocuğuma tarihi veya ilginç doğayı. Hem iyi bakılmalı oralara bu taşlar yerinden kaçmasın diye ne emekler veriliyor. Ya küserse, darılırsa bize kaleler.
Bakım ve güvenlik diyorsanız kabul, buna denk gelecek ücretler belki de talep edilebilir ki bu ücretler de sanırım şu anki ücretlerin en fazla çeyreği değerinde olmalı bence. Bir para da harcanacaksa ziyaretçiler tarafından bence gönlüde olsun, karnı da doysun. Yöre esnaflarına harcansın da belki o memleketin gelişmesine de katkı sağlanmış olsun.
Amaç kültürü yaymak mı para kazanmak mı? Bir asgari ücretli şuan en basiti bir Göbeklitepe’yi ziyaret edeyim dese ulaşımdı, yemekti, giriş ücretiydi derken ailesiyle toplamda 100- 150 tl para harcaması lazım. Onun hakkımı ki. 9 lira öğrenci biletinin olduğu sinemaya çocuğunu götürmek…. Yeri gelmişken sosyal destek kuruluşları bu işlere eğilip bu tür organizasyonları ücretsiz ayarlaması gerekmez mi. Sendikalar mesela, öğrencileri faydalandırsa ya bu anlamda.
Türkiye’nin hatta dünyanın neresinde olursa olsun tarihi yerler, güzel doğa ziyaretleri, mabet veya türbeler için alınan paralar belirli bir zaruret istisna olmak üzere son derece komik ve saçma geliyor bana.